یکی از مهمترین ارکان برنامههای کاهش آلودگی هوا در دنیا، استانداردهای کیفیت هوای آزاد بوده است که نقش چشمگیری در ارزیابی برنامههای کاهش داشته است. در واقع شاید به جرأت بتوان گفت که تنها شاخص ارزشیابی برنامهها و سیاستهای مرتبط با آلودگی هوا، استانداردهای تدوین شده علمی برمبنای سلامت میباشد. نکته قابل توجه در تمامی استانداردهای کیفیت هوای کشورهای موفق این است که استانداردها بر پایه مطالعات سلامت و اثرات آلایندهها بر انسان استخراج میشوند و همچنین روند کاهشی مقادیر استانداردها طی سالهای مختلف است. بهعبارت دیگر در هیچ کشور موفقی در زمینه کنترل آلودگی هوا، حدود استاندارد کیفیت هوا را با گذر زمان افزایش نمیدهند و در حقیقت حدود استاندارد به عنوان یک آرمان متعالی جهت دستیابی به آن در نظر گرفته میشود و برای نیل به آن برنامهریزی طولانی مدت صورت میگیرد.
اما نگاه به استانداردهای کیفیت هوای آزاد در کشور ما با سایر کشورها متفاوت بوده است و تا حدودی، استانداردها را به شرایط موجود رساندن بر رسیدن به استاندارد ارجحیت داشته است. با نگاهی بر روند تغییرات حدود استانداردها طی سال جاری به این موضوع پیخواهیم برد.
در مرداد ماه سال 1388 شورای عالی حفاظت محیط زیست، اولین استانداردهای هوای پاک را برای سالهای 1388، 1389 و 1390 تصویب نمودند و به امضاء رئیس جمهوری رسید. بهرحال استانداردهای در نظر گرفته شده برای سال 1390 تا حدود زیادی برگرفته از مقادیر رهنمودی WHO بود که در حال حاضر اغلب کشورها در نظر دارند که حدود رهنمودی WHO را به عنوان استاندارد ملی خود انتخاب نمایند. سازمان حفاظت محیط زیست در سال 1395 اقدام به انتشار "استانداردهای کیفیت هوای پاک کرد. نکته بسیار قابل تأمل این است که برخلاف سایر کشورها نه تنها مقادیر استانداردها نسبت به سال 1390 کاهش نیافته است بلکه مقدار آنها افزایش یافته است.