تغییر اقلیم و سالمندی
مقدمه:
هم‌زمانی دو روند جهانی تغییر اقلیم و افزایش جمعیت سالمندان یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های سلامت عمومی در جهان امروز است. امید به زندگی افزایش یافته و جمعیت بالای ۶۵ سال تا سال ۲۰۵۰ به حدود ۱٫۵ میلیارد نفر خواهد رسید. درک ارتباط میان اقلیم و سالمندی به یکی از اولویت‌های اساسی بهداشت عمومی تبدیل شده است. پدیده‌هایی مانند گرمای شدید، سرما، خشکسالی، آتش‌سوزی‌های جنگلی و آلودگی هوا با افزایش میزان مرگ‌ومیر و ابتلا به بیماری‌ها در این گروه سنی ارتباط دارند.
عوامل افزایش‌دهنده آسیب‌پذیری
- جنسیت: زنان به‌دلیل تفاوت‌های فیزیولوژیکی بیشتر در برابر گرما و آلودگی حساس‌تر هستند.
- سن: سالمندان (۸۵ سال به بالا) بیشترین خطر مرگ ناشی از گرما یا سرما را دارند.
- وضعیت اجتماعی– اقتصادی: افراد کم‌درآمد به امکانات تهویه، سرمایشی و خدمات درمانی کمتری دسترسی دارند.
- تحصیلات: افراد با سطح تحصیلات پایین و انزوای اجتماعی رفتارهای پیشگیرانه کمتری در برابر پدیده‌های اقلیمی دارند.
پیامدهای سلامتی شایع در سالمندان
تأثیرات تغییرات اقلیمی در چهار دسته عمده شناسایی شدند:
- بیماری‌های قلبی- عروقی:
- افزایش خطر سکته قلبی، نارسایی قلبی، فشار خون بالا و سکته مغزی در اثر تغییرات دما.
- حتی افزایش ۱ درجه سانتی‌گراد در میانگین دمای تابستان، با افزایش ۲ تا ۲.۵ درصدی مرگ‌ومیر مرتبط است.
- بیماری‌های تنفسی:
- تشدید بیماری‌های مزمن انسدادی ریه (مثل برونشیت مزمن یا آمفیزم). و ذات‌الریه در دوره‌های گرما یا آلودگی هوا.
- دود ناشی از آتش‌سوزی‌ها موجب افزایش بستری به‌ویژه در زنان شد.
- بیماری‌های کلیوی:
- گرما و کم‌آبی موجب افزایش آسیب حاد کلیوی و اختلال در عملکرد کلیه می‌شود، به‌ویژه در بیماران مصرف‌کننده داروهای ضد فشار خون.
- اختلالات روانی و شناختی:
- افزایش دما با افزایش بستری ناشی از افسردگی، اسکیزوفرنی و اختلال دوقطبی ارتباط دارد.
- افزایش میانگین دمای تابستان و نوسانات آن با افزایش خطر زوال عقل (دِمانس) همراه است.
- صدمات فیزیکی:
- بادهای شدید با افزایش موارد شکستگی لگن در سالمندان مرتبط است.
نتیجه‌گیری و پیامدهای سیاستی
- تغییر اقلیم تأثیری قابل‌توجه و چندوجهی بر سلامت سالمندان دارد.
- اثرات آن مستقیم (مانند گرما) و غیرمستقیم (مانند آلودگی یا استرس روانی) هستند.
- لازم است سیاست‌های ملی سازگاری و کاهش اثرات (Adaptation & Mitigation) برای سالمندان طراحی شود.
- آموزش عمومی، ایجاد زیرساخت‌های مقاوم اقلیمی و توسعه خدمات بهداشتی سالمندان از اولویت‌هاست.
- تأکید بر عدالت اقلیمی و سلامت (Climate and Health Equity) برای گروه‌های آسیب‌پذیر.
Reference :Figueiredo T, Midão L, Rocha P, Cruz S, Lameira G, Conceição P, Ramos RJG, Batista L, Corvacho H, Almada M, Martins A, Rocha C, Ribeiro A, Alves F, Costa
E. The interplay between climate change and ageing: A systematic review of health indicators. PLoS One. 2024 Apr 24;19(4):e0297116.
نظر دهید