تغییر اقلیم: سلامت نسل جوان
مقدمه
تغییر اقلیم دیگر پدیده‌ای دورازذهن نیست، بلکه بحرانی واقعی و کنونی است که زندگی میلیون‌ها انسان را در سراسر جهان دستخوش تحول کرده است. نتایج این مطالعه نشان داد که تغییر اقلیم چگونه سلامت جسمی و روانی نوجوانان و جوانان را در کشورهای بنگلادش، گواتمالا و نیجریه به طور عمیق تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. در این پژوهش کیفی، ۱۹۶ نوجوان و جوان ۱۲- ۲۵ساله ، دیدگاه‌ها و تجربیات خود درباره تأثیرات تغییر اقلیم بر زندگی و سلامتشان را بیان کردند. نتایج نشان داد که تغییرات شدید اقلیمی نظیر سیلاب، طوفان، خشکسالی و گرمای مفرط، نه‌تنها موجب خسارات زیست‌محیطی می‌شود، بلکه اثرات گسترده‌ای بر سلامت عمومی و اجتماعی به‌ویژه در گروه‌های آسیب‌پذیر دارد. شرکت‌کنندگان بیماری، ناامنی غذایی، افزایش خشونت مبتنی بر جنسیت و اضطراب روانی را از پیامدهای ملموس تغییر اقلیم دانستند. هم‌زمان، احساس ناامیدی از آینده و بی‌اعتمادی به نهادهای محلی در میان جوانان مشترک بود.
ابعاد جسمی تأثیر تغییرات اقلیم
در بنگلادش، وقوع مکرر سیلاب باعث آلودگی منابع آب و افزایش بیماری‌های منتقله از آب مانند اسهال و وبا شده است. همچنین، در دوره‌های بحران، دسترسی به خدمات بهداشتی و اقلام ضروری سلامت باروری، از جمله محصولات بهداشت قاعدگی، به‌شدت محدود می‌شود. در گواتمالا، وابستگی شدید اقتصاد محلی به کشاورزی سبب شده است که بارش‌های نامنظم و خشکسالی، تولید غذا را کاهش داده و منجر به افزایش قیمت‌ها، سوءتغذیه و ناامنی غذایی گردد. فشار اقتصادی ناشی از این شرایط، در برخی موارد خانواده‌ها را به ازدواج زودهنگام دختران برای کاهش هزینه‌ها واداشته است. در نیجریه، افزایش گرما و خشکسالی موجب تغییر در تقسیم کار خانوادگی شده و زنان را وارد فعالیت‌های اقتصادی مردانه کرده است. این تغییرات، تنش‌های خانوادگی و در برخی موارد افزایش خشونت خانگی را به دنبال داشته است.
ابعاد روانی و اجتماعی تغییرات اقلیم
در کنار تهدیدهای جسمی، یافته‌های پژوهش به بحران فزاینده سلامت روان در میان جوانان اشاره دارد. بسیاری از شرکت‌کنندگان احساس ناامیدی، اضطراب و افسردگی را تجربه کرده‌اند. آنان باور دارند که تغییر اقلیم فرصت‌های تحصیلی و شغلی‌شان را محدود کرده و مسیر رشد فردی و اجتماعی آنان را تهدید می‌کند. این وضعیت که در ادبیات علمی با عنوان "اضطراب اقلیمی" (Eco-anxiety) شناخته می‌شود، بر کیفیت زندگی و انگیزه تحصیلی تأثیر مستقیم دارد. در برخی مناطق، احساس بی‌قدرتی در برابر بحران‌های زیست‌محیطی به یکی از چالش‌های عمده سلامت روان تبدیل شده است.
نابرابری جنسیتی در مواجهه با تغییرات اقلیم
در همه مناطق موردمطالعه، دختران و زنان بیش از سایر گروه‌ها در معرض خطر قرار دارند. بروز بلایای طبیعی اغلب با افزایش خشونت مبتنی بر جنسیت، ازدواج زودهنگام، و کاهش دسترسی به خدمات سلامت باروری همراه است. این واقعیت نشان می‌دهد که تغییر اقلیم علاوه بر پیامدهای زیست‌محیطی، دارای ابعاد اجتماعی و حقوق بشری گسترده‌ای نیز هست که نیازمند توجه فوری سیاست‌گذاران است.
پیشنهادهای سیاستی و راهبردی
تقویت نظام‌های سلامت مقاوم در برابر تغییر اقلیم به‌ویژه در مناطق آسیب‌پذیر
گسترش خدمات سلامت روان و حمایت‌های اجتماعی برای جوانان
ترویج مشارکت معنادار جوانان در فرآیندهای تصمیم‌گیری اقلیمی و برنامه‌ریزی توسعه پایدار
تضمین عدالت جنسیتی از طریق طراحی برنامه‌هایی برای پیشگیری از خشونت و حمایت از آموزش دختران
نتیجه‌گیری
تغییر اقلیم نه‌تنها محیط‌زیست، بلکه سلامت جسمی، روانی و اجتماعی نسل جوان را در کشورهای درحال‌توسعه به‌شدت تحت‌تأثیر قرار داده است. بااین‌حال، جوانان در برابر بحران منفعل نیستند؛ آنان ظرفیت و انگیزه لازم برای کنشگری و تغییر را دارند. توانمندسازی جوانان از طریق آموزش درباره تغییر اقلیم، مشارکت در سیاست‌گذاری و توسعه برنامه‌های بومی تاب‌آوری می‌تواند زمینه‌ساز آینده‌ای عادلانه‌تر و پایدارتر باشد. "جوانان تنها قربانیان بحران اقلیمی نیستند، بلکه کنشگران اصلی در مسیر دستیابی به عدالت اقلیمی و سلامت پایدار به شمار می‌آیند."
نظر دهید