مرکز تحقیقات تغییر اقلیم و سلامت

مقدمه:  نتایج یک پژوهش گسترده توسط محققان دانشگاه جنگلداری پکن و مراکز علمی چین نشان می‌دهد که افزایش دمای بالای ۱۰ درجه سانتیگراد در فصل بهار، مهم‌ترین عامل در گسترش آفات و بیماری‌های جنگلی این کشور طی سه دهه گذشته بوده است. این مطالعه که داده‌های ۱۹۹۲ تا ۲۰۱۹ را تحلیل کرده، از تغییرات نگران‌کننده در الگوی مکانی شیوع آفات خبر می‌دهد و هشدار می‌دهد: گرمایش جهانی ممکن است بحران‌هایی زیست‌محیطی جدیدی را برای جنگل‌ها ایجاد کند.

 یافته‌های کلیدی که باید بدانید:

• افزایش ۹۵ میلیون‌هکتاری جنگل‌ها: باوجود رشد چشمگیر مناطق جنگلی چین به ۲۲۰ میلیون هکتار تا ۲۰۱۹، سطح آلودگی به آفات و بیماری‌ها نیز افزایش‌یافته، اما نرخ شیوع به دلیل مدیریت بهتر، کاهش‌یافته است. 
• تغییر الگوی شیوع آفات: الگوی مکانی شیوع از «شرق - غرب» به «شمال - جنوب» تغییر کرده و استان‌های شمالی مانند هِنان و شاندونگ بیشترین آسیب را می‌بینند.
• نقش تعیین‌کننده دمای بهار: افزایش دمای بهار ۶۰ درصد بیشتر از عوامل دیگر مانند بارش و تابش خورشید، بر رشد عوامل بیماری‌زا و حشرات مؤثر است.
• گونه‌های مهاجم مرگبار: کرم سفید آمریکایی و نماتود کاج که از گونه‌های مهاجم هستند، سالانه میلیون‌ها هکتار از جنگل‌های چین را نابود می‌کنند.

چرا این کشف مهم است؟ 

پروفسور جیاکسیا هوانگ، سرپرست این پژوهش توضیح می‌دهد:

"گرم‌شدن بهار چرخه زندگی حشرات و عوامل بیماری‌زا را تسریع می‌کند. به‌عنوان‌مثال، افزایش دما زمان لازم برای رشد تخم حشرات را کوتاه کرده و باعث تکثیر سریع‌تر آنها می‌شود. این پدیده در شمال چین که دمای بهار به طور متوسط ۱.۵ درجه افزایش‌یافته، بحران‌آفرین شده است".

هشدار برای آینده جنگل‌ها 

بر اساس این مطالعه، اگر روند گرمایش جهانی ادامه یابد، تا سال ۲۰۳۰ ممکن است نرخ شیوع آفات در برخی مناطق تا ۴۰ درصد افزایش یابد. استان‌های جنوبی با گونه‌های حساسی مانند کاج و صنوبر، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. همچنین، کاهش تابش خورشید در جنوب غربی چین به دلیل تغییرات اقلیمی، تعادل اکوسیستم‌های جنگلی را برهم زده است.

 راهکارهای آموزشی و مدیریتی 

• تشخیص زودهنگام: نصب سنسورهای دما و رطوبت در جنگل‌ها برای پیش‌بینی شیوع آفات.
• تنوع زیستی: کاشت گونه‌های مقاوم‌تر و کاهش تمرکز بر گونه‌های تک‌کشتی مانند کاج.
• سیاست‌های جامع: اجرای پروژه‌هایی مانند «دیوار سبز چین» نه‌تنها برای مقابله با بیابان‌زایی، بلکه برای ایجاد اکوسیستم‌های پایدارتر. 

 واکنش‌های بین‌المللی 

سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) در بیانیه‌ای اعلام کرد:

یافته‌های این پژوهش می‌تواند الگویی برای کشورهای درحال‌توسعه باشد تا با ادغام داده‌های اقلیمی در مدیریت جنگل‌ها، از فجایع زیست‌محیطی جلوگیری کنند.

امید به آینده 

محققان چینی درحال‌توسعه سامانه‌های هوش مصنوعی برای پیش‌بینی دقیق‌تر شیوع آفات بر اساس داده‌های دمایی هستند. این فناوری تا سال ۲۰۲۵ در ۱۰ استان شمالی چین راه‌اندازی خواهد شد و انتظار می‌رود خسارات اقتصادی ناشی از آفات را تا ۳۰ درصد کاهش دهد. 

نکات آموزشی کلیدی:

1. آب و هوای بهار تعیین کننده است: نظارت بر دمای بهار می تواند بحران های آینده را پیش بینی کند.

۲. گونه های مهاجم یک تهدید اصلی: برای جلوگیری از گونه های مهاجم، کنترل مرزی را تقویت کنید.

۳. همکاری بین المللی:  تبادل داده‌های اقلیمی بین کشورها برای مقابله با پیامدهای گرمایش جهانی ضروری است.

نتیجه‌گیری:

مطالعه ۲۸ساله روی جنگل‌های چین نشان می‌دهد افزایش دمای (بالای ۱۰ درجه سانتیگراد  در بهار) عامل اصلی شیوع آفات و بیماری‌های جنگلی است که تغییرات اقلیمی الگوی پراکنش آنها را از «شرق - غرب» به «شمال - جنوب» تغییر داده است. باوجود افزایش ۹۵ میلیون‌هکتاری مساحت جنگل‌ها در سه دهه، نرخ شیوع بیماری‌ها و آفات به دلیل مدیریت بهتر ۰.۳ تا ۱.۹ درصد کاهش‌یافته است. بااین‌حال، گونه‌های مهاجمی مانند «کرم سفید آمریکایی» و «نماتود کاج» همچنان تهدیدی جدی محسوب می‌شوند. پژوهشگران هشدار می‌دهند ادامه روند گرمایش جهانی تا ۲۰۳۰ ممکن است نرخ آفات را ۴۰ درصد افزایش دهد و بر راهکارهایی نظیر پایش دمای بهار، تقویت تنوع زیستی و استفاده از سامانه‌های هوشمند پیش‌بینی تأکید می‌کنند. این یافته‌ها لزوم ادغام داده‌های اقلیمی در مدیریت پایدار جنگل‌ها برای کاهش خسارات زیست‌محیطی و اقتصادی را آشکار می‌کند.

Refrence: Zhao, J.; Wang, J.; Huang, J.; Zhang, L.; Tang, J. Spring Temperature Accumulation Is a Primary Driver of Forest Disease and Pest Occurrence in China in the Context of Climate Change. Forests 2023, 14, 1730. https://doi.org/10.3390/f14091730.